Umowa o dzieło oraz umowa zlecenie są umowami cywilnoprawnymi, które często stosowane są do regulowania stosunków pracy. Umowy te często są mylone, chociaż wykorzystywane są w zupełnie innych okolicznościach i wynikają z nich różne skutki.
Umowa o dzieło i umowa zlecenie
Umowa o dzieło, to krótko mówiąc, umowa przyrzeczenia wykonania danego dzieła. Pojęcie “dzieło” jest w jej aspekcie bardzo szerokie, bo może to być zarówno coś materialnego (np. wykonanie krzeseł albo pomalowanie ścian), jak i niematerialnego (np. projekt logo lub redakcja tekstu). Umowa o dzieło często wykorzystywana jest przy zlecaniu jednorazowych prac. Stronami umowy jest zlecający dzieło i przyjmujący dzieło.
Umowa zlecenie zobowiązuje przyjmującego zlecenie do wykonania określonej czynności dla osoby zlecającej. Istotną różnicą jest więc odpowiedzialność osoby odpowiedzialnej za wykonanie umowy.
W przypadku umowy o dzieło ważny jest efekt końcowy. Dzieło musi być wykonane w należyty sposób, zgodnie z zapisami w umowie, ale nie ma znaczenie, w jaki sposób do tego doszło – liczy się efekt końcowy. Natomiast w przypadku umowy zlecenie ważne jest należyte wykonanie czynności, która została tam określona, bez odpowiedzialności za ostateczny efekt. Pociąga to za sobą także skutki w zakresie składania reklamacji.
W przypadku umowy o dzieło, jeśli rezultat nie spełnia założeń umowy, zleceniodawca może złożyć reklamację. W przypadku umowy zlecenie prawo do składania reklamacji jest ograniczone. Wypowiedzenie umowy zlecenie może odbyć się praktycznie w każdym momencie, w przypadku umowy o dzieło tylko wtedy, kiedy dzieło nie spełnia określonych początkowo warunków.
Opodatkowanie i składki
Od obydwu umów odprowadza się zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 18%. W jednym i drugim przypadku jest możliwość odliczenia kosztów uzyskania przychodów. Podstawowa kwota uzyskania przychodów to 20% stawki. W przypadku, kiedy umowa zawiera także przekazanie autorskich praw majątkowych, kwota uzyskania przychodów może być podwyższona do 50%.
Znaczną różnicą jest konieczność odprowadzania składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. W przypadku umowy zlecenie składki są opłacane przez zleceniodawca. Umowa o dzieło nie wiąże się z taką koniecznością, chyba że jest ona zawierana z pracodawcą, z którym mamy podpisaną umowę o pracę.
Zawieranie umowy o dzieło jest więc bardziej korzystne dla zleceniodawcy, ale dużo mniej dla zleceniobiorcy – okres, kiedy zawarte były tylko umowy o dzieło, nie liczy się bowiem przy ustalaniu emerytury.
Wynagrodzenie przy umowach cywilnoprawnych
Jeszcze do niedawna wynagrodzenie przy tych dwóch umowach cywilnoprawnych było zależne tylko od indywidualnych ustaleń, nie obowiązywały stawki minimalne. Sprawa zmieniła się po 1 stycznia 2017 roku. Zmiana ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę sprawiła, że każdy zatrudniony na umowę zlecenie pracownik musi otrzymywać wynagrodzenie minimalne w wysokości 13 złotych za godzinę. Wiąże się to z koniecznością prowadzenia ewidencji czasu pracy zleceniobiorców.
Umowa o dzieło nie została objęta stawkami minimalnymi, co wynika zapewne z odmiennego jej charakteru i trudności ustalenia konkretnych stawek. Wprowadzenie stawki minimalnej w umowie zlecenie wiąże się z jej nadużywaniem. Wielu pracodawców podpisywało ze swoimi pracownikami te umowy, co pozwala im na obejście prawa. Teraz sprawa jest znacznie utrudniona, a pracownicy łatwiej mogą dochodzić swoich praw.
